Interview met Simone das Dores, Klinisch Psycholoog, over eHealth en AI
Hoe ben je enthousiast geworden voor eHealth en wat was de aanleiding?
“Aanvankelijk had ik wat reserves t.a.v. eHealth en merkte ik dat ik het uitstelde om ermee te gaan werken, omdat ik het zag als iets tijdrovends waar ik me nog helemaal in moest verdiepen. Bij iPractice werken we met online psychologen, wat betekent dat ik alleen in de spreekkamer contact heb met de cliënt, terwijl het online deel door een andere psycholoog wordt opgepakt. Hierdoor heb ik de toegevoegde waarde van eHealth leren waarderen. Cliënten zijn tussen sessies door actiever met therapie bezig, wat de effectiviteit vergroot. Inmiddels ben ik overtuigd dat eHealth een zinvolle aanvulling is, die het werk efficiënter en voor cliënten ook verdiepender en soms leuker kan maken.”
Hoe kunnen we in de medische psychologie nu en in de toekomst optimaal gebruik maken van eHealth en AI?
“Voor medische psychologie biedt eHealth voordelen zoals versterking van autonomie, zelfmanagement en zelfredzaamheid van cliënten. Het is 24/7 beschikbaar en kan cliënten tussen zittingen door helpen om hun gezondheid te verbeteren/ de juiste hulp te vinden.
eHealth kan nuttig zijn in verschillende fasen van het zorgproces, zoals vroege onderkenning, preventie, diagnostiek, monitoring, behandeling, begeleiding en terugvalpreventie. Vooral bij chronische aandoeningen biedt techniek daarom mijns inziens een meerwaarde en zoals jullie weten wordt steeds meer zorg chronisch.
Zodra het om AI gaat is de borging van privacy een essentiele eerste stap. Hoewel eHealth vaak ontwikkeld is voor de gezondheidszorg en privacy garandeert, zijn veel AI-toepassingen nog open. Gebruik van AI voor directe patiëntenzorg is daarom op de meeste werkplekken nog beperkt, maar het is nuttig voor bijvoorbeeld standaardbrieven, documenten of onderwijs. AI kan brieven/ psycho educatie ontwikkelen, bestaande standaardbrieven vriendelijker maken of psycho-educatie verbeteren.
Wanneer privacy geborgd is zie ik een enorme tijdswinst bij verslaglegging en diagnostiek binnen de medische psychologie. Pyschodiagnostiek/neuropsychologische diagnostiek zijn natuurlijk enorm tijdrovend. Wanneer het schrijfproces en de interpretatie deels kan worden uitbesteed, zou dit zeer veel tijd schelen en kunnen meer mensen geholpen worden. Wel zal je het altijd moeten checken, want AI kan vreemde fouten maken.
Het sowieso cruciaal dat er altijd menselijke betrokkenheid blijft, zodat patiënten die zich in een kwetsbare positie bevinden, zoals verlies van gezondheid, zich niet overgeleverd voelen aan techniek. Juist gebruik van techniek kan echter de face-to-face gesprekken sneller tot de kern laten komen, waardoor meer verdieping kan worden bereikt.
We moeten ook nadelen erkennen, zoals het risico op miscommunicatie, door het ontbreken/minder zichtbaar hebben van non-verbale signalen. Ook kan er een risico ontstaan dat mensen gefixeerd raken op klachten. Bij registratie opdrachten en uitleg is het dus bijvoorbeeld van belang om die niet alleen klachtgericht aan te bieden. We hebben helaas allemaal de technische problemen van videobellen/trage computers, twijfels over privacy waarborg etc. Technische problemen vragen om voortdurende investeringen.
Blijf kritisch kijken naar de resultaten en de bronnen die AI gebruikt. Het blijft essentieel dat wij als professionals ethisch, kritisch en professioneel blijven bij de implementatie van deze technische hulpmiddelen.”
Hoe kunnen eHealth en AI het werk in de medische psychologie boeiender maken?
“Bij iPractice werken onze online psychologen met een leerassistent. Deze assistent geeft suggesties vanuit een combinatie van een database met algemene kennis, in combinatie met clientspecifieke kennis. Dit is ook een boeiende toepassing voor de medische psychologie wanneer privacy gegarandeerd is. Algemene kennis kan bestaan uit evidence based behandelingen en richtlijnen medische psychologie. Clientspecifieke kennis bijvoorbeeld ROM gegevens, gespreksverslagen, klachten en sterke kanten. De assistent kan steeds meer op maat en onderbouwd advies geven.
Je hebt als psycholoog een co-piloot die met je meedenkt. Deze sparring partner kan suggesties geven bij het opstellen van het behandelplan, kan ideeen genereren wanneer de ingezette koers niet werkt. Ook kan het voorstellen doen t.b.v. het verbeteren van non-specifieke factoren. Op deze manier werkt de techniek echt voor je en blijf je menselijk contact houden.
Ik ben zelf op dit moment het meest enthousiast over het gebruik van AI in onderwijs. Ik verdiep me momenteel in ‘deliberate practice‘, een manier om doelbewust vaardigheden te oefenen en verbeteren, vergelijkbaar met methoden in sport en muziek. Je wordt beter d.m.v. herhaling, feedback en steeds verdere verfijning in gespecificeerde vaardigheden. Je doet dit op basis van klinische uitdagingen en leerdoelen die je zelf kiest o.b.v. zelfreflectie/ in samenspraak met een supervisor/ o.b.v. data van je therapieen.
Normaal gesproken speel je een rollenspel met je supervisor of een collega en krijg je feedback van hen, dat je meteen weer toepast in een kort vervolg rollenspel. Dit herhaal je gemiddeld 5 keer tot je merkt dat je de vaardigheid hebt geperfectioneerd.
AI kan ondersteunend zijn door lastige psychotherapeutische situaties te simuleren en concrete feedback geven, wat je helpt je vaardigheden te verbeteren. Je kunt hier in onderwijs/ supervisie/ intervisie gebruik van maken of alleen achter je computer een eerste aanzet doen. Binnen dit soort onderwijs heb je minder last van privacybeperkingen omdat je geen clientinfomatie hoeft aan te leveren om te kunnen oefenen. Mijns inziens is deliberate practice met hulp van AI inzetbaar voor onze eigen opleidingen/ scholing en ook voor opleiding/ training van artsen.”
Wat wil je meegeven aan de late-adopters onder onze collega’s?
“Begin klein en praktisch. Laat AI bijvoorbeeld een doel van een cliënt visueel weergeven voor extra motivatie en focus, of gebruik ChatGPT om standaardbrieven korter en vriendelijker te maken. Bij het introduceren van nieuwe interventies in het ziekenhuis kun je AI vragen om argumenten aan te leveren voor kosteneffectiviteit en wetenschappelijke onderbouwing.
Jullie hebben in de ziekenhuizen zo’n mooi opleidingsklimaat. Maak daar gebruik van door PioGs en Gios te consulteren en samen ideeen te ontwikkelen. Ik raak bijvoorbeeld geinspireerd door een collega GZ psycholoog die lesgeeft op de RINO Zuid over innovatie in de zorg. Ook heb ik recent van een GIOS een interessante link gekregen naar een blog van Bart van der Meer. Hij kijkt als psycholoog wat AI voor de GGZ kan betekenen. Ik raad om aan je te laten inspireren en vervolgens samen met collega’s innovaties op te pakken waarbij je gebruik maakt van elkaars sterke kanten.”